Μαρία Μέλιου, Παθολόγος Λοιμωξιολόγος Μάιος 2024
Ο κοκκύτης είναι μια λοίμωξη του αναπνευστικού που οφείλεται στο μικρόβιο bordetella pertussis
Είναι μια αρκετά σοβαρή λοίμωξη ιδίως σε παιδιά και ηλικιωμένους που διαρκεί σημαντικά μεγαλύτερο διάστημα σε σχέση με άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Ο εμβολιασμός είχε μειώσει δραματικά τα περιστατικά κοκκύτη όμως αυτά παρουσιάζουν αύξηση λόγω της μείωσης της εμβολιαστικής κάλυψης
Η νόσος έχει χρόνο επώασης περί τη μια εβδομάδα αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και τις τρείς. Αρχικά εμφανίζεται το “καταρροικό στάδιο” όπου για μια με δυο εβδομάδες υπάρχει έντονη κακουχία, αρκετή καταρροή και ήπιος βήχας. Μετά από αυτή τη φάση ακολουθεί το “παροξυσμικό στάδιο” όπου εμφανίζεται εντονότατος βήχας, κυρίως σε παροξυσμούς. Η ένταση του βήχα και η συχνότητα του μπορεί να προκαλέσει εμετό, αιμορραγία από τους οφθαλμούς ή ακόμα και κατάγματα πλευρών. Ακόμα μπορεί να εμποδίζει τη σωστή οξυγόνωση. Χαρακτηριστικός είναι ο ήχος της εισπνοής μετά από ένα παροξυσμό βήχα, κυρίως στα παιδιά. Χωρίς θεραπεία το στάδιο αυτό μπορεί να διαρκέσει και 3 μήνες. Ακολουθεί το σταδιο αποθεραπείας όπως τα συμπτώματα σταδιακά υποχωρούν σε διάρκεια και ένταση.
Επιπλοκές μπορεί να γίνουν από την ίδια τη λοίμωξη όπως ωτίτιδα ή πνευμονία αλλά και από τον βασανιστικό και έντονο βήχα. Μπορεί να συμβούν οφθαλμικές αιμορραγίες, κατάγματα πλευρών, ακόμα και βλάβες στη σπονδυλική στήλη, αλλά και δημιουργία κήλης του κοιλιακού τοιχώματος και ακράτεια ούρων. Σπανιότερα έχουν αναφερθεί εγκεφαλικές αιμορραγίες, εγκεφαλικά επεισόδια και επιληπτικές κρίσεις ως αποτέλεσμα της μειωμένης οξυγόνωσης.
Η διάγνωση τις πρώτες εβδομάδες μπορεί να γίνει με καλλιέργεια ή με μοριακές μεθόδους από δείγμα του οπίσθιου ρινοφάρυγγα. Μετά τις 4 εβδομάδες δεν έχει νόημα η μοριακή ανίχνευση και μπορεί να γίνει μόνο με ανίχνευση αντισωμάτων
Η θεραπεία εφόσον η κλινική υποψία τεθεί τις πρώτες 3 εβδομάδες είναι αντιβιοτική κυρίως με μακρολίδες και σε κάποιους ασθενείς με τριμεθοπριμη/σουλφαμεθοξαζόλη. Μετά τις 3 εβδομάδες το αποτέλεσμα της αντιβιοτικής αγωγής είναι αμφίβολο. Ταυτόχρονα συνήθως δίνονται κατασταλτικά του βήχα.
Προφύλαξη μετά την έκθεση μπορεί να γίνει με αντιβιοτικά στις στενές επαφές των νοσούντων ειδικά εάν κινδυνεύουν από επιπλοκές.
Η νόσος προλαμβάνεται με εμβολιασμό. Περιλαμβάνεται στο εμβόλιο DTaP (τέτανος-διφθερίτιδα-κοκκύτης) που πρέπει να διενεργείται ανά δεκαετία.
