Μαρία Μέλιου, Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, Μάρτιος 2022
Στο έντερο μας υπάρχουν εκατομμύρια βακτήρια που συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του. Αυτά καθιστούν αυτό που ονομάζουμε χλωρίδα. Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την χλωρίδα του εντέρου μας. Η λήψη φαρμάκων (κυρίως των αντιβιοτικών αλλά και άλλων), η σίτιση μέσω ρινογαστρικού σωλήνα, η λήψη ειδικών θεραπειών όπως χημειοθεραπείες, οι χειρουργικές επεμβάσεις κλπ. Το clostridium difficile είναι ένα σπορογόνο βακτήριο (έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί σπόρους δηλαδή).
| Δεξαμενές του Clostridium difficile στην κοινότητα αποτελούν το έδαφος, το νερό,οι τροφές και τα κατοικίδια κ.α. ενώ αποτελεί και μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του γαστρεντερικού συστήματος στο 1-3% των υγιών ενηλίκων ενώ στα νεογνά φτάνει το 45%. Τυχαία κατάποση των σπόρων, οδηγεί σε αποικισμό. Ενίοτε όταν υπάρχουν ένας ή περισσότεροι από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη χλωρίδα δίδεται η δυνατότητα στα σπόρια αυτά να βλαστήσουν και να προκαλέσουν νόσο |
| Πόσο σοβαρή είναι η κολίτιδα από κλωστηρίδιο; Διάγνωση της λοίμωξης από κλωστηρίδιο Η διάγνωση της λοίμωξης από Clostridium difficile απαιτεί τα εξής κριτήρια: 1.ύπαρξη άνω των 3 μη σχηματισμένων κενώσεων το 24ωρο ή 2. ακτινολογικές ενδείξεις ειλεού ή 3. τοξικού μεγάκολου και 4. θετικό τεστ για τοξινογόνο στέλεχος του Clostridium difficile ή 5. ενδοσκοπικές ή ιστοπαθολογικές ενδείξεις ψευδομεμβρανώδους κολίτιδος. Δηλαδή η διάγνωση απαιτεί την ύπαρξη της διάρροιας (ή ειλεού) και απόδειξη της ύπαρξης του κλωστηριδίου. Είτε μέσω της ειδικής εξέτασης ανίχνευσης της τοξίνης σε δείγμα κοπράνων, είτε με μοριακό έλεγχο των κοπράνων είτε με ενδοσκόπηση για εντοπισμό των βλαβών που προκαλεί η λοίμωξη. Η κλινική εικόνα της λοίμωξης από Clostridium difficile ποικίλλει από ελαφρά διάρροια μέχρι σήψη και τοξικό μεγάκολο (μεγάλη διάταση και φλεγμονή του παχέος εντέρου και πιθανή ρήξη αυτού). Το 20% των ασθενών με σοβαρή λοίμωξη δεν παρουσιάζουν διαρροικό σύνδρομο παρά μόνο διάταση του εντέρου και ειλεό(αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων). Στη βαριά της μορφή μπορεί να έχει θνητότητα ως και 67%. |
| Πώς εμφανίζεται η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα Ο ασθενής ο οποίος συνήθως λαμβάνει ταυτόχρονα ή έχει λάβει στο τελευταίο τρίμηνο αντιβιοτικά παρουσιάζει διάρροιες είτε αιφνίδιας είτε σταδιακής ενάρξεως, συνήθως επιδεινούμενες. Ταυτόχρονα αλλά όχι απαραίτητα μπορεί να εμφανίζει πυρετό, πόνο στην κοιλιά, αποβολή αίματος ή βλέννης με τις κενώσεις ή ακόμα και να παρουσιάζει πλήρη αναστολή αποβολής αερίων και κοπράνων και διάταση της κοιλιάς. Η αντιμετώπιση της ψευδομεμβρανώδους κολίτιδας Η αντιμετώπιση της συμπτωματικής λοίμωξης απο Clostridium difficile περιλαμβάνει, την απομόνωση του ασθενούς για την αποφυγή μετάδοσης, διακοπή των ενοχοποιούμενων παραγόντων όπου είναι δυνατον, ενυδάτωση και διόρθωση των πιθανά συνυπάρχουσων ηλεκτρολυτικών διαταραχών, και φαρμακευτική θεραπεία Η χρήση αντιδιαρροικών και αναλγητικών θα πρέπει να αποφεύγεται καθώς η αντιπερισταλτική τους δράση μπορεί να προκαλέσει τοξικό μεγάκολο Η φαρμακευτική θεραπεία της ψευδομεμβρανώδους κολίτιδας πρέπει να γίνεται από ειδικό ιατρό. Σαν αρχική θεραπεία χρησιμοποιούνται ειδικά αντιβιοτικά από του στόματος. Πρώτης γραμμής θεραπεία αποτελεί η βανκομυκίνη και η φινταξομυκίνη που χορηγούνται με ειδική συνταγή. Η μετρονιδαζόλη που χρησιμοποιούταν παλαιότερα πλέον δεν αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής για τους ενήλικες. Η δοσολογία, ο χρόνος θεραπείας και η ανάγκη συνδυασμού θεραπειών ή εναλλακτικών θεραπειών εξαρτάται από τη βαρύτητα της νόσου και τους παράγοντες του κάθε ασθενούς και εξατομικεύεται από το θεράποντα ιατρό. Τα προβιοτικά δεν φαίνεται να έχουν ρόλο στη θεραπεία της κολίτιδας από κλωστηρίδιο Σε περιπτώσεις πολύ βαρειάς νόσου μπορεί να απαιτηθεί ακόμα και χειρουργική παρέμβαση και αφαίρεση τμήματος ή και ολόκληρου του παχέος εντέρου |
Πρόληψη της μετάδοσης
Η πρόληψη της μετάδοσης σε άλλους είναι καθοριστικής σημασίας. Το κλωστηρίδιο έχει την ικανότητα να επιζεί στις επιφάνειες ενώ τα ίδια τα σπόρια του είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά.
Κατά τη φροντίδα ασθενών με λοίμωξη από κλωστηρίδιο είναι απαραίτητη η χρήση γαντιών και ιδανικά καλύμματος των ρούχων για αποφυγή μεταφοράς των σπορίων σε άλλους χώρους. Η απλή επάλειψη των χεριών με αντισηπτικά αλκοολούχα διαλύματα δεν είναι επαρκής.
Το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό φαίνεται να προστατεύει από τη διασπορά
Υποτροπιάζουσα λοίμωξη
| Η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα είναι νόσος που μπορεί να υποτροπιάσει και πολλοί ασθενείς κάνουν συχνές υποτροπές Ως υποτροπή νοείται η πλήρης ύφεση με την αρχική θεραπεία και επανεμφάνιση εντός δύο μηνών Η αντιμετώπιση των υποτροπών περιλαμβάνει χορήγηση των αντιβιοτικών που δίδονται και στην αρχική θεραπεία, με πρώτη επιλογή τη φινταξομυκίνη. Ανάλογως την περίπτωση του ασθενούς μπορεί να χορηγηθεί βανομυκίνη σε σταδιακά μειούμενη δόση επί μακρόν ή ακόμα και χημειοπροφύλαξη, δηλαδή χορήγηση μικρής δόσης βανκομυκίνης για όσο διάστημα υπάρχει παράγοντας κινδύνου( πχ χημειοθεραπεία). Νεότερες θεραπείες περιλαμβάνουν τη χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων ειδικών έναντι της τοξίνης που παράγεται από το κλωστηρίδιο. Η μεταμόσχευση κοπράνων Όσο παράξενο και αν ακούγεται σε κάποιους η «μεταμόσχευση» κοπράνων από υγιείς δότες έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε κάποιες μελέτες. Φυσικά το κόπρανα δεν χορηγούνται στην κανονική τους μορφή αλλά μετά από ειδική επεξεργασία και χορηγούνται είτε με απευθείας έγχυση στο έντερο μέσω κολονοσκόπησης είτε από τους στόματος. Η διαδικασία αυτή δεν αφορά ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Η λογική πίσω από αυτή τη διαδικασία είναι η αποκατάσταση της διαταραγμένης χλωρίδας με φυσιολογική. Η επιτυχία της μεθόδου στις ανεπίπλεκτες περιπτώσεις υποτροπών αγγίζει το 70-90% σε μελέτες. |
Οι πληροφορίες που περιέχονται στην ιστοσελίδα αποσκοπούν στη γενική ενημέρωση των χρηστών και δεν αποτελούν παροχή ιατρικών συμβουλών. Οι χρήστες και επισκέπτες της ιστοσελίδας φέρουν αποκλειστικά την ευθύνη για τη λήψη αποφάσεων που τυχόν βασίσουν στο περιεχόμενο της παρούσας ιστοσελίδας ή στις πληροφορίες που περιέχονται σε αυτήν.
Οι επισκέπτες του ιστότοπου δεν έχουν δικαίωμα αντιγραφής, αναπαραγωγής, αναδημοσίευσης, πώλησης, διανομής ή εκμετάλλευσης με οποιονδήποτε τρόπο περιεχομένου ή τμημάτων της σελίδας, εκτός αν έχει χορηγηθεί εγγράφως ειδική άδεια από τον κάτοχο της σελίδας
