Μαρία Μέλιου,Παθολόγος Λοιμωξιολόγος,Νοέμβριος 2022
Η φαρυγγίτιδα στους ενήλικες οφείλεται στην συντριπτική πλειοψηφία σε ιούς. Όλοι οι αναπνευστικοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν φαρυγγίτιδα. Ρινοιοι, αδενοιοί,κορονοιοι,γρίπη, parainfluenza,RSV αλλά και άλλοι όπως ο EBV που προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση, ή ο κυτταρομεγαλοιός, ερπητοιοι. Συνήθως η ιογενής αιτιολογία υποδηλώνεται από τη συνύπαρξη και συμπτωμάτων που δεν εστιάζονται στο φάρυγγα, όπως βήχας, συνάχι, επιπεφυκίτιδα κλπ. Στις ιογενείς λοιμώξεις η αντιβιοτική αγωγή δεν βοηθά και δεν επιταχύνει την ίαση.
Όσον αφορά τις βακτηριακές αιτίες της φαρυγγίτιδας, όπου εκεί συστήνεται αντιβιοτική αγωγή, αυτές περιλαμβάνουν κυρίως το στρεπτόκοκκο της ομάδας Α. Σε αντίθεση όμως με τα παιδιά στους ενήλικες σχετίζεται μόνο με ένα 10% των περιστατικών φαρυγγίτιδας. Εκδηλώνεται συνήθως με οξεία έναρξη και μεγάλη ένταση, συνήθως συνοδεύεται από πυρετό και λεμφαδενοπάθεια ενώ συχνά ακολουθείται από εμφάνιση πυώδους εξιδρώματος στις αμυγδαλές. Και άλλοι στρεπτόκοκκοι μπορούν να προκαλέσουν φαρυγγίτιδα με παρόμοια συμπτώματα.Σπανιότερα μικρόβια που προκαλούν φαρυγγίτιδα είναι το Arcanobacterium haemolyticum, Fusobacterium necrophorum(συχνά ακολουθεί λοίμωξη από άλλη αιτία και προκαλεί εν τω βάθει βλάβες),Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia( συνήθως συνυπάρχει λοίμωξη αναπνευστικου) και ακόμα σπανιότερα Corynobacterium diphtheriae (επικίνδυνη νόσος ευτυχώς προλαμβάνεται από εμβολιασμό (Dtap) Francisella tularensis κλπ
Ακόμα πρέπει να διερευνάται η πιθανότητα σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος που μπορεί να εκδηλωθεί στο φάρυγγα (Γονόρροια,Σύφιλη, HIV) αναλόγως και με το ιστορικό του ασθενούς.
Σε γενικές γραμμές η απουσία πυρετού, η διάρκεια κάτω από πέντε ημέρες, η απουσία επώδυνης λεμφαδενοπάθειας στον τράχηλο υποδηλώνει συνήθως ιογενή αιτιολογία και απαιτεί μόνο συντηρητικά μέτρα. Σε περίπτωση υποψίας στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας που είναι και το συχνότερο από τα βακτηριακά αίτια μπορεί να γίνει ταχύ τεστ (strep test) για επιβεβαίωση. Συνήθως η απουσία βήχα, η επώδυνη λεμφαδενοπάθεια και ο πυρετός κατευθύνουν την κλινική κρίση προς την βακτηριακή αιτιολογία και συνήθως αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά. Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται ενδεικτικά οι διαφορές. Φυσικά η κρίση του θεράποντα ιατρού είναι αυτή που κατευθύνει την τελική αγωγή.
| Στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα(10% στους ενήλικες) | Ιογενής φαρυγγίτιδα (το συχνότερο) |
|---|---|
| (αναλόγως και της αιτιολογίας) | |
| Οξεία έναρξη | Βήχας |
| Πυρετός | Πυρετός μπορεί να υπάρχει |
| Αμυγδαλίτιδα | Επιπεφυκίτιδα |
| Λεμφαδενοπάθεια στον τράχηλο | Βράγχος φωνής |
| Εξάνθημα | Έλκη στόματος |
| Ιστορικό έκθεσης | Συνάχι |
| Απουσία βήχα | Εξάνθημα |
