Μαρία Μέλιου,Παθολόγος Λοιμωξιολόγος,Ιανουάριος 2023(επικαιροποίηση Οκτώβριος 2023)
Τι είναι η πνευμονία της κοινότητας;
Η πνευμονία της κοινότητας είναι μια αναπνευστική λοίμωξη που επισυμβαίνει χωρίς να συσχετίζεται με νοσοκομείο (σε αντιπαραβολή με την νοσοκομειακή πνευμονία). Είναι μια συχνή λοίμωξη με σοβαρή νοσηρότητα και θνητότητα. Η λοίμωξη προκαλείται από παθογόνα που εισπνέονται ή εισροφόνται.
Είναι επικίνδυνη νόσος;
Είναι μια δυνητικά σοβαρή νόσος που συνοδεύεται από σημαντική θνητότητα σε άτομα με παράγοντες κινδύνου. Άτομα με σοβαρές συννοσηρότητες, καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια πνευμονολογικά νοσήματα, διαβήτη, ανοσοανεπάρκειες κλπ κινδυνεύουν περισσότερο.
Ποια είναι τα υπεύθυνα παθογόνα;
Τα τυπικά αίτια είναι μικρόβια όπως ο πνευμονιόκοκκος (στρεπτόκοκκος της πνευμονίας), ο αιμόφιλος της ινφλουένζας και η μοραξέλλα. Υπάρχουν όμως και τα λεγόμενα άτυπα αίτια όπως το μυκόπλασμα, τα χλαμύδια,η λετζιονέλλα, η κοξιέλλα και πολλά άλλα. Πνευμονία επίσης μπορούν να προκαλέσουν και οι ιοί όπως ο ιός της γρίπης, οι κοροναιοι, ο RSV και άλλοι.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η πνευμονία εκδηλώνεται συνήθως με πυρετό,βήχα(κυρίως παραγωγικό με πυώδη πτύελα), πλευριτικό πόνο. Μπορεί να συνυπάρχει κεφαλαγία, γαστρεντερικά συμπτώματα, σύγχυση, εξάνθημα ανάλογα και με το υποκείμενο παθογόνο.
Ο γιατρός σας κατά την κλινική εξέταση μπορεί να διαπιστώσει ακροαστικά ευρήματα, εντοπισμένα σε κάποιο τμήμα του πνεύμονα(τριζοντες,αιγοφωνια κλπ) ή και ευρήματα επιπλοκών όπως η πλευριτική συλλογή.
Πώς εκτιμάται η βαρύτητα;
Ο γιατρός σας εκτιμά τη βαρύτητα της πνευμονίας με βάση την ηλικία σας, τις συνοσηρότητες, την παρουσία υποξαιμίας, την παρουσία σύγχυσης, την υπόταση καθώς και πιθανά αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων (αυξημένα λευκά, αυξημένοι δείκτες φλεγμονής, αυξημένη ουρία κλπ)
Ποια η θεραπεία;
Εάν μπορέσει να διαπιστωθεί το αίτιο η θεραπεία είναι αιτιολογική. Η εμπειρική θεραπεία στοχεύει στα συνηθέστερα παθογόνα. Για την Ελλάδα οι συνήθεις επιλογές είναι αμοξυκιλλίνη κλαβουλανικό μαζί με αζιθρομυκίνη ή δοξυκυκλίνη ή αναπνευστική κινολόνη (λεβοφλοξασινη,μοξιφλοξασινη). Η επιλογή γίνεται από τον ιατρό με βάση το ιστορικό τους ασθενούς και τους παράγοντες κινδύνου. Σε περιόδους έξαρσης της γρίπης πρέπει να γίνεται τεστ και χορήγηση οσελταμιβίρης σε όσους παρουσιάζουν ευρήματα πνευμονίας.
Ποια η διάρκεια της θεραπείας;
Η διάρκεια της αντιβιοτικής αγωγής (με εξαίρεση συγκεκριμένα παθογόνα πχ λετζιονέλλα που απαιτεί μακρά αγωγή) είναι συνήθως 5-7 ημέρες. Η διάρκεια καθορίζεται και από την ανταπόκριση του ασθενούς.
Πόσο διάστημα θα κάνω για να αναρρώσω;
Αν και η αντιβιοτική αγωγή δεν είναι ιδιαίτερα μακρά, η συνολική ανάρρωση μπορεί να πάρει περισσότερο χρόνο. Ο πυρετός συνήθως υποχωρεί εντός της πρώτης εβδομάδας, ο βήχας, η κόπωση και τα λοιπά συμπτώματα μπορεί να κρατήσουν ακόμα και κάποιες εβδομάδες ανάλογα με την βαρύτητα, το ιστορικό του ασθενούς και την ύπαρξη ή μη επιπλοκών.
Τα εμβόλια προλαμβάνουν την πνευμονία;
Από τα αίτια που προκαλούν πνευμονία εμβόλια υπάρχουν
- για την covid-19 που συστήνεται σε όλους τους ενήλικες,
- για την γρίπη που μπορούν να το κάνουν όλοι οι ενήλικες ενώ συστήνεται ισχυρά στα άτομα άνω των 60ετών αλλά και νεοτερους με παράγοντες κινδύνου στους ίδιους ή το περιβάλλον τους
- για τον πνευμονιόκοκκο. (αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρία διαθέσιμα εμβόλια(το PCV20 που είναι κ το κυριότερο, το PCV13 και το PPSV23) που συστήνεται να λαμβάνεται ως εξής (απόσπασμα από το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών ενηλίκων)
- Ενήλικες ≥65 ετών Πρέπει να χορηγείται το PCV20 σε μία εφάπαξ δόση.( Εναλλακτικά πρέπει να λαμβάνουν και τα δύο είδη πνευμονιοκοκκικών εμβολίων. Συστήνεται να προηγείται το εμβόλιο PCV13 και μετά ένα έτος να ακολουθεί το PPSV23. Σε άτομα που έχει τυχόν προηγηθεί το PPSV23, ακολουθεί το PCV13 ένα έτος αργότερα). Αν έχει προηγηθεί μόνο ένα από τα δύο άλλα εμβόλια συστήνεται να γίνεται και πάλι το PCV20
- Σύσταση για εμβολιασμό σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου Άτομα ηλικίας 19 ως 64 ετών με χρόνια καρδιοπάθεια (εξαιρείται η υπέρταση), χρόνια ηπατική νόσο, χρόνια πνευμονοπάθεια, σακχαρώδη διαβήτη, αλκοολισμό ή που είναι καπνιστές πρέπει να λαμβάνουν και τα δύο είδη πνευμονιοκοκκικών εμβολίων. Μια δόση PCV20
- Άτομα ηλικίας 19 ως 64 ετών που είναι ανοσοκατεσταλμένοι [με συγγενή ή επίκτητη ανοσοανεπάρκεια (συμπεριλαμβανομένης της ανεπάρκειας των B– και T-λεμφοκυττάρων, των ανεπαρκειών του συμπληρώματος, ανεπαρκειών της φαγοκυτταρικής λειτουργίας, λοίμωξης HIV), χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, νεφρωσικό σύνδρομο, λευχαιμία, λέμφωμα, νόσο Hodgkin, γενικευμένη κακοήθεια, ιατρογενή ανοσοκαταστολή (π.χ. φαρμακευτική θεραπεία ή ακτινοθεραπεία), μεταμόσχευση συμπαγούς οργάνου, πολλαπλούν μυέλωμα] ή έχουν ανατομική ή λειτουργική ασπληνία (συμπεριλαμβανομένης της δρεπανοκυτταρικής νόσου και άλλων αιμοσφαιρινοπαθειών): Πρέπει να χορηγείται το PCV20 σε μία εφάπαξ δόση.( Εναλλακτικά πρέπει να λαμβάνουν και τα δύο είδη πνευμονιοκοκκικών εμβολίων. Συστήνεται να προηγείται το εμβόλιο PCV13 και μετά ένα έτος να ακολουθεί το PPSV23. Σε άτομα που έχει τυχόν προηγηθεί το PPSV23, ακολουθεί το PCV13 ένα έτος αργότερα). Αν έχει προηγηθεί μόνο ένα από τα δύο άλλα εμβόλια συστήνεται να γίνεται και πάλι το PCV20.
- Άτομα ηλικίας 19 ως 64 ετών που έχουν διαφυγή ΕΝΥ ή κοχλιακό εμφύτευμα. Πρέπει να χορηγείται το PCV20 σε μία εφάπαξ δόση.( Εναλλακτικά πρέπει να λαμβάνουν και τα δύο είδη πνευμονιοκοκκικών εμβολίων. Συστήνεται να προηγείται το εμβόλιο PCV13 και μετά ένα έτος να ακολουθεί το PPSV23. Σε άτομα που έχει τυχόν προηγηθεί το PPSV23, ακολουθεί το PCV13 ένα έτος αργότερα). Αν έχει προηγηθεί μόνο ένα από τα δύο άλλα εμβόλια συστήνεται να γίνεται και πάλι το PCV20
