Μαρία Μέλιου,Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, Μάρτιος 2023
Όλα τα παραπάνω με τις παραλλαγές τους είναι απορίες πολλών ασθενών που συχνά δεν τις εκφράζουν όταν πρέπει στο γιατρό τους και συχνά δεν ακολουθούν τις οδηγίες του γιατρού με συχνά αρνητικά αποτελέσματα.
Παρακάτω, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε κάποια από αυτά δίνοντας ενίοτε κάποια παραδείγματα.
Γιατί πρέπει να ακολουθώ τις οδηγίες του γιατρού μου για τη δοσολογία των φαρμάκων;
Οι ορθές δοσολογίες των φαρμάκων έχουν προκύψει μετά από σειρά μελετών ώστε να καθοριστεί η σωστή δοσολογία για κάθε φάρμακο. Για κάθε φάρμακο και για κάθε νόσο έχει λοιπόν καθοριστεί η «ιδανική» θα λέγαμε δοσολογία ώστε να υπάρχει θεραπευτικό αποτέλεσμα με τον ελάχιστο δυνατό κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών.
Για κάποια φάρμακα η σωστή δοσολογία μπορεί να καθορίζεται και με βάση παράγοντες του ασθενούς όπως η ηλικία και το βάρος. Επίσης, μπορεί να αλλάζει ανάλογα την αντιμετωπιζόμενη νόσο. Για παράδειγμα υπάρχουν αντιβιοτικά που αντιμετωπίζουν πολλά είδη λοιμώξεων, η δοσολογία τους όμως και η διάρκεια αγωγής είναι διαφορετικές για κάθε νόσο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η αζιθρομυκίνη. Για μια απλή πνευμονία αρκούν 500mg την ημέρα για 5ημέρες, για πνευμονία από legionella όμως η διάρκεια μπορεί να φτάσει κ τις 3εβδομάδες, ενώ αν το δώσουμε για θεραπεία για χλαμύδια μπορεί να αρκούν 1-2γρ εφ’απαξ. Ακόμα, πολλά φάρμακα έχουν διαφορετική δράση ανάλογα την δοσολογία. Για παράδειγμα η μιρτραζαπίνη, ένα ψυχιατρικό/νευρολογικό φάρμακο, έχει άλλο κλινικό αποτέλεσμα στα 15mg άλλο στα 30mg κοκ.
Επομένως είναι δόκιμο και ασφαλές να ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού, που γνωρίζει το νόσημα, το φάρμακο και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Τι μπορεί να συμβεί αν πάρω μεγαλύτερη δόση; Δε θα θεραπευτώ νωρίτερα; Αφού το παίρνω χωρίς συνταγή γιατρού δεν είναι ασφαλές; Μήπως να το πάρω για περισσότερο για να είμαι σίγουρος/η;
Όχι. Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ. Η θεραπεία δεν είναι δοσοεξαρτώμενη. Αντίθετα συχνά οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι. Επομένως αυξάνοντας τη δόση έχουμε συνήθως μεγαλύτερη πιθανότητα να αντιμετωπίσουμε παρενέργειες συχνά σοβαρές ακόμα και δηλητηρίαση. Για κάποια φάρμακα υπάρχει ένα θεραπευτικό εύρος μέσα στο οποίο θα πρέπει να κινηθούμε πάντα όμως με βάση τις συμβουλές του γιατρού μας.
Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι επειδή ένα φάρμακο πωλείται στα φαρμακεία χωρίς συνταγή γιατρού δεν σημαίνει ότι μπορούμε να πάρουμε ελεύθερα όση δοσολογία θέλουμε. Για παράδειγμα σκευάσματα που περιέχουν παρακεταμόλη, ένα πολύ γνωστό παυσίπονο και αντιπυρετικό, σε μεγάλη δοσολογία μπορεί να προκαλέσει ακόμα και το θάνατο. Η επικίνδυνη δοσολογία δεν είναι τόσο μακριά από τη θεραπευτική. Δόσεις μεγαλύτερες από 4γρ την ημέρα, μιλάμε δλδ για 4χάπια για κάποια από αυτά τα σκευάσματα, μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές,ηπατική δυσλειτουργία ή ανεπάρκεια πολύ δύσκολα αντιμετωπίσιμα. Για το λόγο αυτό, ακόμα και για σκευάσματα που λαμβάνονται χωρίς συνταγή γιατρού θα πρέπει να ενημερωνόμαστε για τη μέγιστη δοσολογία που μπορούμε να λάβουμε με ασφάλεια. Τα φάρμακα που πωλούνται χωρίς συνταγή εξακολουθούν να είναι φάρμακα, και μπορεί να έχουν αλληλεπιδράσεις με τα υπόλοιπα φάρμακα που λαμβάνουμε ή να είμαστε αλλεργικοί σε αυτά. Επομένως πριν τη λήψη καλό θα ήταν να συμβουλευόμαστε το γιατρό μας που γνωρίζει το ιστορικό μας και τις παθήσεις μας.
Όσον αφορά τη διάρκεια αγωγής, και αυτή έχει καθοριστεί με χρόνια μελετών. Αν και κάποια φάρμακα πρέπει να τα παίρνουμε χρονίως για κάποιες άλλες παθήσεις η αγωγή πρέπει να έχει συγκεκριμένη διάρκεια και αυτό είναι πολύ σημαντικό καθώς παρατείνοντας την μπορεί να αυξάνουμε κινδύνους ανεπιθύμητων ενεργειών.
Μήπως για μεγαλύτερη ασφάλεια να πάρω χαμηλότερη δόση; Αν δεν παίρνω φάρμακα δεν θα με πιάνει κ η χαμηλότερη δόση; Αφού είμαι καλύτερα να μην το διακόψω;
Όχι. Η χαμηλότερη δόση δεν αποτελεί ασφαλέστερη επιλογή. Όπως είπαμε κ νωρίτερα, μπορεί το φάρμακο που μας χορήγησε ο γιατρός να έχει διαφορετική δράση από την επιδιωκόμενη σε χαμηλότερη δόση. Επίσης με χαμηλότερη από τη συνιστώμενη δόση το πιθανότερο είναι να μην έχουμε θεραπευτικό αποτέλεσμα καθώς τα επίπεδα του φαρμάκου δεν θα είναι αρκετά ώστε να αντιμετωπίσουν τη νόσο μας. Και επίσης μπορεί να έχουμε αντίθετο αποτέλεσμα. Αν για παράδειγμα λάβουμε υποθεραπευτικά επίπεδα ενός αντιβιοτικού το πιθανότερο είναι όχι απλά να μην αντιμετωπιστεί η λοίμωξη μας αλλά το μικρόβιο που έχουμε να γίνει ανθεκτικό στο αντιβιοτικό αυτό και συχνά και σε άλλα αντιβιοτικά αναπτύσσοντας μηχανισμούς αντοχής υπό την πίεση της χαμηλής δόσης του αντιβιοτικού που πήραμε. Το ότι δεν λαμβάνουμε συχνά φάρμακα είναι καλό από την άποψη ότι δεν παίρνουμε φάρμακα χωρίς να χρειάζεται όμως δε σημαίνει ότι για εμάς αλλάζει η δοσολογία(για τη συντριπτική πλειοψηφία των φαρμάκων). Η πρόωρη διακοπή επίσης μπορεί να έχει αντίστοιχα αποτελέσματα και να έχουμε υποτροπή των συμπτωμάτων. Επίσης κάποια φάρμακα δεν πρέπει να διακόπτονται απότομα καθώς η απότομη διακοπή μπορεί να έχει δυσάρεστα αποτελέσματα. Ένα τέτοιο κοινό παράδειγμα είναι η κορτιζόνη (μετά από μακρά χορήγηση,όχι λίγων ημερών) που δεν πρέπει να διακόπτεται απότομα καθώς μπορεί να έχουμε τόσο επαναφορά των συμπτωμάτων όσο και διαταραχές γενικότερα, όπως πτώση της πίεσης και ηλεκτρολυτικές διαταραχές.
Επομένως συνοψίζοντας, μόνο ο γιατρός μας είναι αρμόδιος να μας ενημερώσει ορθά για την σωστή δοσολογία και διάρκεια αγωγής για την καλύτερη αντιμετώπιση της πάθησης μας
Οι πληροφορίες που περιέχονται στην ιστοσελίδα αποσκοπούν στη γενική ενημέρωση των χρηστών και δεν αποτελούν παροχή ιατρικών συμβουλών. Οι χρήστες και επισκέπτες της ιστοσελίδας φέρουν αποκλειστικά την ευθύνη για τη λήψη αποφάσεων που τυχόν βασίσουν στο περιεχόμενο της παρούσας ιστοσελίδας ή στις πληροφορίες που περιέχονται σε αυτήν.
Οι επισκέπτες του ιστότοπου δεν έχουν δικαίωμα αντιγραφής, αναπαραγωγής, αναδημοσίευσης, πώλησης, διανομής ή εκμετάλλευσης με οποιονδήποτε τρόπο περιεχομένου ή τμημάτων της σελίδας, εκτός αν έχει χορηγηθεί εγγράφως ειδική άδεια από τον κάτοχο της σελίδας
