Μαρία Μέλιου, Παθολόγος Λοιμωξιολόγος,Ιούλιος 2022
Τα δήγματα ζώων και ανθρώπων είναι από τα συνηθέστερα τραύματα που αντιμετωπίζονται στα τμήματα επειγόντων
Πληροφορίες σχετικά με το ζώο που προκάλεσε το δήγμα, η θέση του δήγματος, το είδος του ζώου το βάθος του τραύματος καθορίζουν τη συνολική αντιμετώπιση. Τα δήγματα γάτας πχ,είναι πιθανότερο να μολυνθούν (περί το 50%). Τα δήγματα που προκαλούνται από μικρά παιδιά σπάνια μολύνονται καθώς είναι πιο επιφανειακά σε αντίθεση με δήγμα από ενήλικο.Τα διαμπερή δήγματα επιμολύνονται αρκετά συχνά, όπως και τα δήγματα με μικρό στόμιο εισόδου καθώς καθαρίζονται δυσκολότερα.
Οι διαβητικοί, και οι ανοσοκατεσταλμένοι μπορεί να κάνουν συχνότερα λοιμώξεις. Δήγματα κοντά σε τεχνητές αρθρώσεις, σε σημεία με φλεβική ή λεμφική στάση επιμολύνονται συχνότερα. Οι λοιμώξεις από δήγματα συνήθως είναι πολυμικροβιακές και σχετίζονται με τη χλωρίδα του στόματος του ζώου (ή του ανθρώπου). Pasteurella spp, staphylococci,Moraxella, Fusobacterium, Prevotella και Bacteroides ενέχονται συχνά. Σε περίπτωση δήγματος από ασυνήθιστο ζώο (κροκοδειλο, χελωνα,ινγκουάνα κλπ)καλό είναι να ζητείται η γνώμη λοιμωξιολόγου καθώς μπορεί να ενέχονται ασυνήθιστα παθογόνα. Η μετάδοση άλλων μολυσματικών ασθενειών από δήγμα ανθρώπου (πχ HIV) είναι εξαιρετικά σπάνια.
Προφύλαξη για τέτανο και λύσσα
Όλα τα δήγματα ζώων θα πρέπει να θεωρούνται δυνητικά επικίνδυνα για τη μετάδοση τετάνου. Σε περίπτωση πλήρους αντιτετανικού εμβολιασμού δεν απαιτείται περαιτέρω προφύλαξη. Σε περίπτωση άγνωστου ή ελλιπούς ιστορικού εμβολιασμού χορηγείται αντιτοξίνη και γίνεται έναρξη του εμβολιαστικού σχήματος. Σε περίπτωση πλήρους αρχικού εμβολιασμού αλλά μη χορήγησης αναμνηστικής δόσης αυτή χορηγείται άμεσα. Παρατίθενται οι ελληνικές οδηγίες από το site του ΕΟΔΥ https://eody.gov.gr/disease/tetanos/
Η λύσσα είναι θανατηφόρα ασθένεια.Ο ιός εκκρίνεται στο σάλιο των άρρωστων ζώων και μεταδίδεται κυρίως μέσω του δήγματος (δαγκώματος) λυσσασμένου ζώου, συχνότερα σκύλου ή άλλου σαρκοφάγου ή με επαφή βλεννογόνου ή τραυμάτων με μολυσμένα υγρά ζώου. Η λύσσα μπορεί να προληφθεί με έγκαιρη ιατρική φροντίδα. Στην Ελλάδα δεν έχουμε κρούσματα μετάδοσης λύσσας σε άνθρωπο λόγω ανίχνευσης όμως θετικών ζώων σε κάποιες περιφέρειες ανάλογα το είδος του ζώου και τι συνθήκες μπορεί να απαιτηθεί η χορήγηση προφύλαξης.
Κάθε δήγμα αξιολογείται με βάση τον επίσημο αλγόριθμο του ΕΟΔΥ (https://eody.gov.gr/disease/lyssa/) και κρίνεται η ανάγκη ή μη χορήγησης αντιλυσσικού ορού και εμβολίου. Τα κριτήρια αξιολόγησης περιλαμβάνουν:
- την επικινδυνότητα της Περιφερειακής Ενότητας
- το βάθος του τραύματος
- την κατηγορία του ζώου: άγριο ζώο, σκύλος, γάτα, κατοικίδιο κουνάβι κλπ
- την εικόνα του ζώου κατά το συμβάν: ισχυρή ή μη ισχυρή υποψία για λύσσα
- τη δυνατότητα άμεσης κτηνιατρικής γνωμάτευσης & 15μερης παρακολούθησης του ζώου ή η δυνατότητα εργαστηριακής εξέτασης
Αντιμετώπιση
- Καλή έκπλυση όλων των δηγμάτων με άφθονο νερό, σαπούνι, αντισηπτικό διάλυμα, ιωδιούχο ποβιδόνη
- Αφαίρεση νεκρών ιστών εάν υπάρχουν
- Σε βαθειά τραύματα μπορεί να απαιτείται απεικονιστικός έλεγχος
- Αποφυγή συρραφής (στις περισσότερες περιπτώσεις)
- Αντιβιοτική προφυλακτική αγωγή κυρίως σε:δήγματα γάτας, σε δήγματα που απαιτούν σύγκλειση, σε δήγματα στα άκρα, το πρόσωπο , τα γεννητικά όργανα, ή περιοχές με τεχνητές αρθρώσεις ή άλλα ξένα σώματα, περιοχές με κακή φλεβική ή λεμφική αποχέτευση,ιδιαίτερα βαθειά τραύματα, διαβητικούς ή ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς
- Η προφυλακτική αγωγή δεν πρέπει να ξεπερνά τις 5 ημέρες. Συνήθως χρησιμοποιείται αμοξυκιλλίνη κλαβουλανικό(εναλλακτικά δοξυκυκλίνη-κλινδαμυκίνη, κινολόνες κλπ)
Όλα τα δήγματα πρέπει να παρακολουθούνται για σημεία λοίμωξης-οίδημα, ευρθρότητα, πύον, εμπύρετο κλπ. Σημεία λοίμωξης μετά το 48ώρο προφυλακτικής αγωγής μπορεί να αποτελούν ακόμα και λόγο νοσηλείας Καλό είναι όλα τα δήγματα ζώων να εκτιμώνται από ιατρό
Οι πληροφορίες που περιέχονται στην ιστοσελίδα αποσκοπούν στη γενική ενημέρωση των χρηστών και δεν αποτελούν παροχή ιατρικών συμβουλών. Οι χρήστες και επισκέπτες της ιστοσελίδας φέρουν αποκλειστικά την ευθύνη για τη λήψη αποφάσεων που τυχόν βασίσουν στο περιεχόμενο της παρούσας ιστοσελίδας ή στις πληροφορίες που περιέχονται σε αυτήν.
Οι επισκέπτες του ιστότοπου δεν έχουν δικαίωμα αντιγραφής, αναπαραγωγής, αναδημοσίευσης, πώλησης, διανομής ή εκμετάλλευσης με οποιονδήποτε τρόπο περιεχομένου ή τμημάτων της σελίδας, εκτός αν έχει χορηγηθεί εγγράφως ειδική άδεια από τον κάτοχο της σελίδας
