Μαρία Μέλιου,Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, Μάρτιος 2023
Η βρουκέλλωση ή μελιταίος πυρετός (ή πυρετός της Μάλτας κλπ) είναι μια ζωονόσος που μεταδίδεται στους ανθρώπους μέσω μολυσμένων ζώων ή από κατανάλωση ζωικών προϊόντων.
Αν και έχει παγκόσμια κατανομή, οι χώρες της μεσογείου κ της μέσης ανατολής θεωρούνται ενδημικές. Πάνω από 500.000 κρούσματα καταγράφονται παγκοσμίως ετησίως και πιθανόν ο αριθμός να είναι πολύ μεγαλύτερος λόγω πιθανά υποκαταγραφής.
Το υπεύθυνο μικρόβιο είναι κυρίως η brucella melitensis αλλά και η brucella suis και άλλες λιγότερα συχνά απαντούμενες βρουκέλλες.
RianHS, CC BY-SA 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, via Wikimedia Commons
Η μετάδοση γίνεται από κατανάλωση μη παστεριωμένων ζωικών προϊόντων (πχ γάλα, τυρί), από επαφή δέρματος ή βλεννογόνων με μολυσμένους ζωικούς ιστούς (κυρίως κτηνοτρόφοι) και εισπνοή μολυσματικών σωματιδίων (κυρίως προσωπικό εργαστηρίων ή θεωρητικά, βιολογικά όπλα). Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο πχ με μετάγγιση αίματος,σεξουαλικά ή κάθετα από μητέρα σε έμβρυο έχει περιγραφεί αλλά θεωρείται σπάνια.
Αφού κάποιος μολυνθεί με βρουκέλλα, τρώγωντας πχ ένα απαστερίωτο τυρί από έναν ερασιτέχνη κτηνοτρόφο-τυροκόμο, το μικρόβιο προσλαμβάνεται από τα λεμφοκύτταρα του και μπαίνει στην κυκλοφορία. Δυο με τέσσερις εβδομάδες αργότερα ξεκινούν συμπτώματα συνήθως πυρετού, πόνου στους μυς και τις αρθρώσεις, νυχτερινοί ιδρώτες (συχνά δυσοσμοι), ριγος, κακουχία, ανορεξία και άλλα γενικά συμπτώματα. Στην κλινική εξέταση μπορεί να μην υπάρχει και κανένα κλινικό εύρημα, μπορεί όμως να παρατηρηθεί ηπατοσπληνομεγαλία ή διόγκωση λεμφαδένων. Συχνά (περίπου σε 3 στους 10) υπάρχει προσβολή κάποιου οργάνου. Συχνότερα προσβάλλεται κάποιο οστό ή άρθρωση ή κάποιος σπόνδυλος. Μπορεί επίσης σε ένα 10% να προσβάλει το ουρογεννητικό σύστημα με προσβολή του προστάτη, των όρχεων και της επιδιδυμίδας ή και των ωοθηκών με δημιουργία αποστήματος. Στις εγκύους μπορεί να υπάρξει ενδομήτριος θάνατος, πρόωρος τοκετός και άλλες επιπλοκές. Προσβολή του νευρικού συστήματος με ανάπτυξη μηνιγγίτιδας εγκεφαλίτιδας ή μυελίτιδας ή νευρίτιδας περιγράφεται σε ένα 10%. Η προσβολή του καρδιαγγειακού είναι λιγότερο συχνή, με πρόκληση ενδοκαρδίτιδας, μυοπερικαρδίτιδας ή ενδαρτηρίτιδας. Η λοίμωξη των πνευμόνων είναι ακόμα λιγότερο συχνή. Περιγράφεται επίσης δημιουργία ενδοκοιλιακών αποστημάτων, βλάβες των οφθαλμών και δερματολογικές εκδηλώσεις.
Αν και δεν υπάρχει σαφής ορισμός, όταν τα συμπτώματα επιμένουν για άνω του ενός έτους, θεωρούμε ότι ο ασθενής πασχει από χρόνια βρουκέλλωση. Εκτός από τον κίνδυνο χρονιότητας υπάρχει κ ο κίνδυνος υποτροπής παρά τη θεραπεία που κυμαίνεται από 5 ως και 15% και συνήθως συμβαίνει εντός εξαμήνου. Η νόσος δεν καταλείπει ανοσία και μπορείς να ξανακολλήσεις.
Η διάγνωση γίνεται είτε με καλλιέργεια της βρουκέλλα από αίμα ή άλλα υγρά (πχ αρθρικό). Η υποψία έχει τεθεί αρχικά από το ιστορικό. Εάν δεν έχουμε θετική καλλιέργεια η διάγνωση μπορεί να γίνει με ορολογικές μεθόδους ή PCR. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ορολογικές εξετάσεις μπορεί να παραμείνουν θετικές επί μακρόν.
Η θεραπεία είναι αντιβιοτική εκτός αν απαιτείται κάποια επιπλέον παρέμβαση λόγω επιπλοκών.
Υπάρχουν διάφορα αντιβιοτικά σχήματα (δοξυκυκλίνη από το στόμα για 6εβδομάδες με ενέσιμη στρεπτομυκίνη για 2-3εβδομάδες ή ενέσιμη γενταμυκίνη για 10ημέρες, ή δοξυκυκλίνη με ριφαμπικίνη για 6εβδομάδες ή ριφαμπικίνη με κοτριμοξαζόλη σε εγκύους) ή και τριπλά σχήματα όταν έχουμε προσβολή σπονδύλου, κεντρικού νευρικού ή καρδιάς.
Η παρακολούθηση είναι τακτική κλινική με πιθανή παρακολούθηση εργαστηριακών παραμέτρων. Η πρόληψη γίνεται μέσω κατανάλωσης μόνο παστεριωμένων προϊόντων, εμβολιασμό των ζώων, χρήση προστατευτικών μέτρων κατά το χειρισμό ζωικών ιστών. Προφυλακτική θεραπεία μετά από έκθεση χορηγείται μόνο σε προσωπικό εργαστηρίων που εκτίθεται σε στελέχη βρουκέλλας.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στην ιστοσελίδα αποσκοπούν στη γενική ενημέρωση των χρηστών και δεν αποτελούν παροχή ιατρικών συμβουλών. Οι χρήστες και επισκέπτες της ιστοσελίδας φέρουν αποκλειστικά την ευθύνη για τη λήψη αποφάσεων που τυχόν βασίσουν στο περιεχόμενο της παρούσας ιστοσελίδας ή στις πληροφορίες που περιέχονται σε αυτήν.
Οι επισκέπτες του ιστότοπου δεν έχουν δικαίωμα αντιγραφής, αναπαραγωγής, αναδημοσίευσης, πώλησης, διανομής ή εκμετάλλευσης με οποιονδήποτε τρόπο περιεχομένου ή τμημάτων της σελίδας, εκτός αν έχει χορηγηθεί εγγράφως ειδική άδεια από τον κάτοχο της σελίδας